Chào mừng bạn đến với triển lãm hồi cố “Họa Duyên Tương Ngộ” nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh cố họa sĩ Trần Phúc Duyên (1923-1993). Cuộc đời và di sản của ông dường như được ấn định bởi chữ “duyên”: là một chuỗi giao ngộ của những số phận, dòng chảy lịch sử và chiều kích tư tưởng.
Khởi nguồn từ cuộc gặp gỡ định mệnh của nhà sưu tập Phạm Lê và kho di sản bị lãng quên suốt nhiều thập kỷ tại Thụy Sỹ, đây là chặng cập bến của chuyến hồi hương kỳ diệu. Xuyên suốt sự nghiệp, Trần Phúc Duyên đã có hơn 20 trưng bày lớn nhỏ ở cả Việt Nam và châu Âu, nhưng đây là triển lãm có quy mô phổ quát và đồ sộ nhất, với hầu hết các tác phẩm lần đầu được ra mắt công chúng trong nước.
Giao ngộ đặc biệt nhất có lẽ được ẩn trong kết hợp Đông-Tây đặc trưng trong cả kỹ thuật, đề tài và triết lý chỉ có trong sáng tác của Trần Phúc Duyên. Ông là người đầu tiên khéo léo hòa quyện cả hội họa hàn lâm của Tây phương và lối vẽ thủy mặc văn nhân họa của Đông phương, đem bày lên mặt tranh sơn mài Việt. Sau nửa thế kỷ miệt mài nghiền ngẫm và thực hành, họa sĩ đã chắt lọc ngôn ngữ thị giác từ tạo hình trang trí xuống còn trừu tượng tối giản, thông qua đó nâng tầm biểu đạt của sơn mài Việt lên cùng đẳng cấp với sơn dầu phương Tây.
Trưng bày bao gồm trên 100 tác phẩm sơn mài, lụa, khắc gỗ và phác thảo, trải dọc theo và tiêu biểu cho sự nghiệp sáng tác của Trần Phúc Duyên kể từ khi họa sĩ tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương khóa 16 (1942-1945) và mở xưởng tại Hà Nội (1948-1954), cho đến khi ông di cư sang Pháp (1954-1968) rồi Thụy Sỹ (1968-1993), và mất tại đó. Thiết kế triển lãm chia làm hai tầng, giới thiệu các tác phẩm theo từng cụm chủ đề lớn, đi từ phức hình đến tối giản: Đời sống Đông Dương, Phong cảnh, Sinh vật cảnh, Thủy mặc, Trừu tượng, và Phúc niệm.
Bất chấp khoảng cách địa lý và thiếu thốn về tài nguyên, Trần Phúc Duyên dành trọn đời mình cho công cuộc nghiên cứu, thử nghiệm và sáng tạo với sơn mài, và thành công trong việc đưa sơn mài đi từ mỹ nghệ tới mỹ thuật. Ông là vầng trăng sáng về tài năng và lòng nghiêm cẩn với nghề. Triển lãm này hy vọng phần nào lan tỏa được vầng hào quang ấy về với cố hương.
Trân trọng,
